DEPREMZEDE ÇİFTÇİDEN ‘ÜRETELİM' ÇIĞLIĞI

Mehmet Uluğtürkan yazıyor.....Yüzyılın deprem felaketini yaşayan 11 kentte çiftçi zor durumda. Traktör ve tarım makineleri kullanılamaz hale gelen, işçilerini kaybeden, sulama arkları yıkılan, tedarik zinciri kopan çiftçi yeniden üretebilmek için reform niteliğinde destek bekliyor. Nurdağı’nda 650 dekarlık alanda tarla ve bahçe tarımı yapan Fatih Cihan, klasik hibe ve destek modeliyle depremzede çiftçinin yeniden üretime geçebilmesinin mümkün olmadığını söyledi.

DEPREMLE BİRLİKTE KURAKLIK

‘Çiftçi Kayıt Sistemi’nde yer alan 270 bin üreticinin bulunduğu deprem bölgesinde birçok çiftçi yeniden nasıl üretebileceğini düşünüyor. Yaşanan felakete rağmen toprağını terk etmek istemeyen çiftçi, ekim günlerinin geldiği günlerde ekonomi yönetiminden yardım bekliyor. Kuraklığın etkisiyle tarımsal üretimin daha da güç hale geleceği bölgede zarar gören sulama altyapısının tadilatına öncelik verilmesi isteniyor.

Depremzede çiftçiyi üretiyor hale getirmek zorundayız

Fatih Cihan...

Nurdağı’nda çiftçi.

50 dekarı bahçe geri kalanı tarla bitkilerinde olmak üzere 650 dekarlık alanda modern tarım teknikleriyle üretim yapıyordu.

6 Şubat 4.17 depreminde evi yıkıldı, canını zor kurtarabildi.

Traktörleri, tarım makineleri, tohumdan ilaca bulundurduğu deposu, hasat ettiği ürünler enkazından altında kaldı.

Mevsimlik tarım işçileri Nurdağı’nı terk etti.

Depremde su kuyusu yön değiştirdi, artık su yok. Su taşıyan beton arklar kırıldı. Sulama sistemi yerle bir oldu.

İlçesinde gübre, ilaç, tohum bayisi kalmadı.

Bu durumda Fatih Cihan’a veya benzer durumdaki üreticileri klasik destekleme modeliyle ayağa kaldırabilmek mümkün mü?

Değil.

Peki ne yapılmalı?

Mevcutta uygulanan ekipman hibe programında yüzde 50 hibe oranı daha da yükseltilmeli. Deprem bölgesindeki üreticilerin başvuruları bürokrasi azaltılarak hızla olumlu sonuçlandırılmalı.

Yerli ve yabancı traktörlerde KDV ve diğer tüm vergiler kaldırılmalı. Ziraat Bankası, traktörde marka, model, emisyon kategorisi gözetmeden en az 7 yıl vadeli düşük faizli finansman sağlamalı.

Basınçlı sulama sistemi yaşanacak kuraklıkla daha önemli hale geldi. Bu çerçevede ihtiyaç duyulan sistemin sübvanse edilecek faiziyle finansmanı minimum 10 yıllık vadeyle üreticiye ulaştırılmalı.

Mazot, yem, tohum, gübre ve ilaçta Tarım Kredi Kooperatifi ve Ziraat Bankası kredi desteği artırılmalı, kamunun bu alanlardaki hibe desteği artırılmalı.

Afetten zarar görenlere bu desteklerin verilmemesi durumunda bölgede tarım kendi imkanlarıyla ayağa kalkabilir mi?

Mümkün değil.

11 kentte binlerce tarım işletmesi ekonomi yönetiminden daha hızlı, klasik desteklemenin ötesinde yardım bekliyor.

Kuraklığın gıda güvenliğinde yeni sorunlar yaşatacağı konuşulan bir dönemde depremzede çiftçiyi üretiyor hale getiremeyen Türkiye daha büyük bir sıkıntı yaşamak istemiyorsa radikal adım atmalı.

Ama vakit kaybetmeden.

Zira toprak, ne ekim ne hasat tarihini değiştirebiliyor.