YENİ FİKİRLER, DOĞRU ADIMLAR: KOOPERATİF EKONOMİSİ

Bir şeyin mucidi olabilirsiniz. Hatta patentle fikrinizi koruyabilirsiniz. Ancak fikirlerin değeri, kullanılmaya başlandığında daha doğrusu faydalı olduğu kabul edilip insanlar bedelini ödeyip satın aldıklarında anlam kazanır. Ticarileşen ve maddi karşılığını bulan fikirleri yeni fikirler takip eder. Doğal olarak fikirler ürüne dönüşmede, ürünler ticarileşmeye dönmede, ticarileşen ürünler ise refah toplumuna ulaşmada önemli rol oynarlar. SAĞLIKLI GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMİ denen olgu bu şekilde oluşur. İstikrarı yakalamış ekonomilerde sürekli iyileşme ve krizlere hazırlıklı politikalar uygulanırken maalesef ülkemizin de aralarında bulunduğu ekonomilerde arzu edilen istikrar bir türlü yakalanamamaktadır. Değişen hükümetler, hatta değişen bakanlar önceki yönetimlerden farklı politikalar uygulayarak başarıyı yakalama çabası göstermekte ancak büyük ölçüde başarı sağlayamamaktadırlar. 

Gittiğim tüm ülkelerde yetkililere yönelttiğim ilk soru şu olmuştur hep: ‘ülkenizde girişimcilere ne tür destekler verilmektedir’. Gelişmiş ülkelerin hiç birinde bizim ülkemizde olduğu gibi doğrudan bir destek verilmemektedir. Bunun yerine girişimcilik ekosistemini destekleyen, tüm piyasa aktörlerine güven veren,  fırsatlar ülkesi olma imajının yerleşmesini sağlayan politikalar yürütmeyi tercih ettiklerini gördüm. Ülkemizde, başta KOSGEB, KALKINMA AJANSLARI ve TÜBİTAK olmak üzere girişimciler için doğrudan destek sağlayan kurumlar bulunmakta. Destek içeriklerine baktığınızda insanın girişimci olma hevesi artıyor. Uygulamada ise birçok engelle karşılaşıyorsunuz. İş fikrinizden önce değerlendirme yapan iradeye dolandırıcı olmadığınızı ispat etmeniz gerekiyor. Enerjinizin bir bölümünü başvuru koşullarını sağlayıp sağlamadığınızla ilgili araştırma yapmaya, bir kısmını başvuru yapmak için belge toplamaya, bir kısmını uygulama esaslarında yer alamayan sonradan istenen belgeleri toplayıp teslim etmeye harcıyorsunuz. Sonraki süreçlerde de her şey yolunda gitmiyor tabi. Oysa başarılı ülkelerde ki gibi SAĞLIKLI GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMİ uygulamaları benimsenmiş olsa kendi kendine işleyen bir düzende tüm girişimciler eşit şartlarda rekabet edebilirlerdi.

Kooperatifler destekler konusunda diğer girişimcilik modellerine göre daha avantajlı durumda. Ortaklar arası işlemlerde vergi muafiyeti, kadın ve engelli ortağı fazla olan kooperatiflerden ticaret odalarının tescil ve belge ücreti almaması bunlardan bir kaçı. Ancak kooperatifler de uygulamalarda sorunlarla karşılaşabiliyorlar. Kooperatifler açıkça KOBİ oldukları halde destek almak için başvuru yaptıklarında desteklerden yararlanamayacakları konusunda KOSGEB birimlerinden geri çevrilebilmektedir. Kadın ve engelli sayısı kriterini karşılamasına rağmen halen tescil ve aidat alan ticaret odaları olduğu bilgisinin gelmesine de üzülmüyor değilim.

Yeni nesil kooperatifçilik anlayışının dillendirilmekle kalmayıp altının doldurulması gerekmektedir. S.S. MENTOR Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Kooperatifi bu konuda başarılı projelere imza atıyor. Mevcut kooperatiflerin yeniden yapılanması, yeni nesil kooperatiflerin kurulmasının teşvik edilmesi ve başarılı olması için İnovatif Kooperatif Girişimciliği kavramını yerleştirip yaygınlaştırmaya çalışıyorlar. Çalıştaylar düzenliyor, kurum ziyaretleri gerçekleştiriyor, kümelenme ve dernekleşme faaliyetlerinde aktif rol oynuyorlar.

Kooperatif Ekonomisi etkinliğinin fikirden üretime, ihracattan küresel rekabete kadar kabul ettirilebilmesi için alınacak uzun ve zorlu bir yol var. 

Her şeye baştan başlamak, yanlış kurgulanmış kooperatifçiliğin yerleşmiş algısını değiştirmekten daha zor olsa da gerçek kooperatif gönüllüleri ile başarılı olunacağına inanmak gerekiyor.